Stedelijk Museum, Schiedam (2017)

Van Gasthuis naar Stedelijk Museum

Het Schiedamse gasthuis werd in de jaren tussen 1262 en 1272 gesticht door gravin Aleida van Henegouwen, zuster van Willem III, de graaf van Holland. Het Sint Jacobs Gasthuis was voor arme bejaarden en zieken (bejaard was men in die tijd al vanaf het veertigste levensjaar). Aan het einde van de achttiende eeuw werd dit gebouw gesloopt om plaats te maken voor het huidige neoclassicistische gebouw. De regenten gaven de opdracht aan de van oorsprong Italiaanse architect Jan Giudici (1746- 1819). In 1773 bouwde de Goudse orgelmaker Joachim Hess een nieuw orgel in de Gasthuiskerk te Schiedam. In 1934 verhuisden de bejaarden van het Sint Jacobs Gasthuis naar een nieuw comfortabeler gebouw. Het oude Sint Jacobs Gasthuis had geen bestemming en diende voor allerlei doeleinden. In 1940 verhuisde het Stedelijk Museum Schiedam naar het oude Sint Jacobs Gasthuis. Van 2003 tot 2006 is het Sint Jacobs Gasthuis grondig gerestaureerd en gerenoveerd. Op 8 april 2006 werd het museum feestelijk heropend door koningin Beatrix.

Orgel

De Goudse organist en orgelmaker Joachim Hess was gespecialiseerd in het vervaardigen van huisorgels (kabinet- en bureauorgels). Dit verklaart de fijnzinnige en intieme klank van deze orgels. In 1773 bouwde Hess een orgel in de kerk. Op 9 september 1773 nam men het instrument feestelijk in gebruik. Het orgel is hierbij bespeeld door Joachim Hess, organist te Gouda, en door de organist, de heer Hagen jr.

Het instrument werd in 1944 en in 1968 door orgelbouwer Leeflang gerestaureerd, en verkeert nog voor een groot deel in de oorspronkelijke staat. Het enige verschil met 1773 is dat er in 1944 een transmissie is aangelegd van de Bourdon 16' naar het pedaal en dat er dekplaten op het cancellenraam van de windlade zijn aangebracht. In 1968 werd de windvoorziening aangepast, omdat de balgen, na een verbouwing van het museum, niet meer waren aangesloten.

Sinds 2006 was het orgel nauwelijks bespeelbaar. In 2017 kreeg J.L. van den Heuvel-Orgelbouw bv uit Dordrecht opdracht het orgel te restaureren. De mechanieken, balgen, windlade, windkanalen en conducten en alle pijpen werden geconserveerd, gerestaureerd en schoongemaakt. Tevens werd door ons een luchtbevochtigingsinstallatie geïnstalleerd.