Deze pagina afdrukken

Rotterdam, P.K.N. Nederlandse Hervormde Maranathakerk (25/III/P, 1998)

Geschiedenis

Het nieuwe orgel heeft al tijdens de bouw een bewogen geschiedenis meegemaakt. Omstreeks 1993 werd een theologisch seminarie en opleidingsinstituut voor kerkmuziek opgericht in Taipei, Taiwan. De stichteres hadden grootse plannen en besloten dat er voor een optimale opleiding ook een degelijk pijporgel aangeschaft moest worden. Men reisde rond in de Verenigde Staten en Europa en er hadden oriënterende gesprekken met diverse goed bekend staande orgelbouwers plaats. Enige maanden later ontving Van den Heuvel de opdracht om een geheel nieuw 3-klaviers orgel te bouwen met 25 stemmen. Het werd een veelzijdig instrument dat niet alleen geschikt zou zijn voor begeleiding van samenzang en kerkmuziek maar tevens voor de uitvoer van orgelwerken.
De financiering zou voor een deel plaatsvinden door de verkoop van onroerende goederen even buiten Taipei. Na het verstrekken van de opdracht, een aanbetaling alsmede een termijnbetaling begon de bouw van het orgel. In 1995 werden de politieke spanningen tussen Taiwan en China extreem hoog. China dreigde met een inval in Taiwan. Dit resulteerde in het feit dat de onroerende goederen onverkoopbaar bleken en er kon dan ook geen enkele garantie worden verstrekt dat het orgel binnen afzienbare tijd afbetaald kon worden. Om deze reden moest de orgelbouwer besluiten het instrument elders te koop aan te bieden.

Uiteindelijk bleek de Maranatha kerk in Rotterdam-Zuid een zeer geschikte plaats om het orgel optimaal tot zijn recht te laten komen. Na diverse besprekingen met vertegenwoordigers van de kerkvoogdij en de voorzitter van de provinciale kerkvoogdij commissie Drs. P.A. van Genderen werd groen licht gegeven om tot aanschaf van het orgel over te gaan. Ondertussen had het orgel de montagehal niet verlaten.

Het orgel

Het orgel heeft 3 manualen met elk 61 tonen en een 32 tonig pedaal. De 25 stemmen zijn als volgt verdeeld: het Grand heeft 6 stemmen, het Positif eveneens 6 stemmen, het Récit heeft 9 stemmen en het Pédale 4 stemmen. Elk manuaal heeft zijn eigen windlade, het Pédale heeft vier windladen inclusief twee hulp laden.
Het orgel is gebouwd als een all-round orgel met symfonische invloeden. Er is dan ook een duidelijk overeenkomst met de grotere salonorgel van Cavaillé-Coll en Mutin. Dit orgel heeft een 'tweeling broertje' welk eveneens in 1995 is gebouwd en is geplaatst in de Kungliche Musikhögskolan te Stockholm.

Enige details

Orgelkas

De orgelkas en het snijwerk werd gemaakt van mahoniehout. De massieve raamwerken kregen een klassieke pen en gat verbinding die werden gelijmd. De profiellijsten werden eveneens uit massief mahonie gefraist. Nadat alles gepolijst was werden de kastdelen gespoten met een speciale lak zodat de prachtige houtnerf goed zichtbaar blijft.

Pijpwerk

Het orgel heeft zowel metalen als houten pijpen. Het orgelmetaal bestaat uit een legering van tin en lood. In het orgel werden hoofdzakelijk legeringen gebruikt van 70 en 80% tin voor de prestant-registers en de strijkers (Gamba en Voix céleste) en 40% tin voor de fluitregisters. De schalbekers van de tongwerkregisters bestaan uit 70% tin. De kleinste labiaalpijpen hebben een diameter van slechts 4mm en een corpuslengte van ca. 6mm (hierbij komt de voet van de pijp die de pijp op zijn plaats houdt). De pijpen worden op hun plaats gehouden door een rooster van mahoniehout. De gaten waarop de metalen pijpen staan zijn ingebrand zodat de pijpvoet niet aangetast kan worden door in het hout aanwezige zuren waardoor mogelijk tinpest zou kunnen ontstaan. De houten pijpen werden gemaakt van Sipo mahonie- en eikenhout.

Toets- en registertractuur

Het nieuwe orgel werd op ambachtelijke wijze gebouwd volgens het mechanisch sleepladen systeem. De toetstractuur is mechanisch. De registertractuur is echter elektrisch en beschikt over een registratiesysteem waarmee organisten 480 registercombinaties kunnen voorprogrammeren.

Speeltafel

De speeltafel is luxueus: de omlijsting van de klavieren zijn gemaakt van palissanderhout en werden voorzien van inlegwerk. In het orgel zijn dan ook vele houtsoorten verwerkt o.a. Afrikaans Sipo mahonie, Frans eiken, beuken, palissander, coremandel, ebben en redwood. De registerknoppen werden fraai geprofileerd en de naamplaatjes werden gemaakt van porselein waarop de namen met de hand werden geschilderd en daarna voorzien van een laagje glazuur.

Aanvullende informatie

  • Werkzaamheden: Nieuwbouw
  • Locatie: Rotterdam
  • Ingebruikname: woensdag 07 oktober 1998
  • Dispositie:

    Grand-Orgue (I), C-c4
    Bourdon 16' (C-b0 in Soubasse)
    Montre 8'
    Flûte Harmonque 8'
    Prestant 4'
    Doublette 2'
    Mixture III-V
     
    Positif Expressif (II), C-c4
    Bourdon 8'
    Flûte Douce 4'
    Nasard 2 2/3'
    Flageolet 2'
    Tierce 1 3/5'
    Cromorne 8'
    Trémolo

    Récit Expressif (III), C-c4
    Flûte à Cheminée 8'
    Gambe 8'
    Voix Céleste 8'
    Flûte Octaviante 4'
    Octavin 2'
    Piccolo 1'
    Trompette 8'
    Basson-Hautbois 8'
    Clairon 4'
     
    Pédale, C-g1
    Soubasse 16'
    Flûte 8'
    Flûte 4'
    Basson 16'
     
    Accouplements
    Positif Expressif/Grand-Orgue
    Récit Expressif/Grand-Orgue 8'
    Récit Expressif/Grand-Orgue 16'
    Récit Expressif/Positif Expressif
    Grand-Orgue/Pédale
    Positif Expressif/Pédale
    Récit Expressif/Pédale

    Expression Positif
    Expression Récit


    Mechanische toetstractuur met elektrische manuaalkoppels naar het Récit, elektrische registertractuur met combinatie systeem.