Reusel, Rooms Katholieke kerk (1985/2005)

Reusel,  Rooms Katholieke kerk (1985/2005) Wim van der Ros

Reusel: met een bespeling door Ad van Sleuwen werd op 15 juni 1986 het door de orgelmaker J.L. van den Heuvel te Dordrecht gerestaureerde en overgeplaatste Loret-orgel in gebruik genomen. Dit orgel was afkomstig uit de Waalse Kerk te Dordrecht, waar Loret het in 1880 plaatste.

Voor de Waalse kerk in Dordrecht leverde Camille Loret in april 1880 een klein orgel. In juli van datzelfde jaar wordt echter opdracht gegeven voor kerst van dat jaar een nieuw groter orgel te leveren. Met teruggave van het kleine orgel moet hiervoor ƒ 1.750,- betaald worden. Het had 14 stemmen, verdeeld over manuaal (8) en positief (6).

In 1883 volgde een revisie en stemming door de fa. J. Bätz & Co. Per brief van 4 februari 1885 gaf J.F. Witte aan dat hij er niets voor voelt een vast bedrag af te spreken voor de jaarlijkse revisie en stemming van dit orgel. Dit omdat de algemeene hoedanigheid van dit instrument wel doet verwachten dat daaraan steeds meer te doen zal zijn dan onder gewoon onderhoud verstaan wordt’. Het ligt ook niet in zijn bedoeling aan dit orgel ‘ooit iets meer te doen verrigten dan het meest nodige om het in bruikbare staat te houden’.

Veel wijzigingen heeft het orgel niet ondergaan. In 1938 plaatste Valckx & Van Kouteren een windmotor. In 1978 heeft J. van der Veer uit Dordrecht getracht de orgelklank te moderniseren.

In 1985 kon de parochie O.L.Vr. Tenhemelopneming in Reusel het Loret-orgel van Van den Heuvel - Orgelbouw aankopen. Onder advies van Frans Jespers werd de algehele restauratie uitgevoerd.

Het instrument moest in Reusel dienst gaan doen als 'altaarorgel', en kreeg als zodanig een plaats op het priesterkoor. Het was geen alternatief om het niet meer functionerende Vermeulen-orgel in deze kerk, daterend uit 1947, te verplaatsen van het oksaal naar het koor vooraan in de kerk.

Het Loret-orgel heeft twee laden waarop het pijpwerk in C- en Ciskant is geplaatst. De voorste lade is voor het positief, de achterste voor het manuaal. De op de bovenzijde van de laden gelijmde eiken platen zijn ruim voorzien van heksen. Bij de restauratie zijn de eiken slepen voorzien van viltringen, teneinde eventuele werking ten gevolge van de verwarming op te vangen. De ventielen zijn opnieuw dubbel beleerd. De gehele mechaniek is in oorspronkelijke staat gebleven en behoefde nauwelijks gerestaureerd te worden. Het pijpwerk moest op diverse plaatsen grondig hersteld worden van ingrepen uit 1978. Zo moesten o.a. weggewreven kernsteken worden hersteld.
De kas heeft oudere delen. Vermoedelijk heeft Loret een ca. 100 jaar oude Vlaamse kas gebruikt. Zo vinden wij voorslagpaneeltjes in het front en zijn aan de achterzijde 14 registergaten te zien. Deze kas is in een Franse roodbruine was gezet. Het snijwerk is naar gevonden voorbeeld in bronskleur geschilderd.

De architecten van het Bisdom wensten de architectuur van de kooromgang in oude luister te herstellen en het opschilderen van de kerk vormde een aanleiding om het orgel te verplaatsen. In de periode februari/maart 2005 werd het Loret-orgel in de R.K. kerk van O.L.Vr. Tenhemelopneming verplaatst van het koor naar het linker transept.  Aan de verplaatsing ging een uitvoerige discussie vooraf omdat zowel de KKOR adviseur Rogér van Dijk en de orgelbouwers niet gecharmeerd waren van de huidige plaats i.v.m. klimatologische omstandigheden.

Het orgel werd geplaatst op een nieuw podium dat op aanwijzing van Van den Heuvel in eigen beheer door een aantal parochieleden werd gemaakt. De windvoorziening werd aangepast zodat de ventilator nu onder het orgel kon staan.

Waar nodig is draadwerk vervangen en zijn verbindingen in de windvoorziening opnieuw beleerd. Na de verplaatsing naar het transept is de eiken kas opnieuw in de was gezet zodat het geheel er in de gerenoveerde kerk erg fraai uitziet (het niet originele snijwerk dat in de Waalse Kerk in Dordrecht aan de zijkanten van de kas geplaatst was, is sinds de verhuizing van Dordrecht naar Reusel op een kerkzolder opgeslagen).

Akoestisch gezien valt de huidige plaats van het orgel alleszins mee. Aan de klank van het orgel is na de overplaatsing veel aandacht besteed. Het orgel is daarbij een typisch Loret-orgel gebleven met een fraai, veelzijdig en subtiel kleurenpalet met toch een monumentaal tutti.

Aanvullende informatie

  • Werkzaamheden: Restauratie
  • Dispositie:

    Hoofdwerk (I), C-g3
    Bourdon 16'
    Prestant 8'
    Bourdon 8'
    Viola 8'
    Prestant 4'
    Fluit Harmoniek 4'
    Doublette 2'
    Trompette 8'

    Positief (II), C-g3
    Bourdon 8'
    Holpijp 8'
    Salicional 8'
    Violino 4'
    Veldfluit 4'
    Flageolet 2'
    Trémolo

    Pedaal, C-d1
    Aangehangen aan Hoofdwerk


    Manuaalkoppel (trede)


    Mechanische toets- en registertractuur.