Hervormde Kerk, Yerseke (2019)

In 1951 bouwde de firma Flentrop een nieuw orgel voor de Hervormde Kerk te Yerseke. Het front is een ontwerp van de architect J.W. Janzen. Het instrument is een zeer degelijk gebouwd orgel. Het werd ontworpen en gebouwd in een tijd waarin een grote verandering in de orgelbouw plaatsvond (een heroriëntering op het mechanische ‘barok’ getinte orgeltype). Het is één van de eerdere orgels waarin Dirk A. Flentrop zijn vakkennis presenteerde voor dit type orgel, dat hij bouwde volgens het mechanische sleepladensysteem. Je ziet in de afwerking van het binnenwerk dat “alles op alles” is gezet om aan de hoge kwaliteitseisen te voldoen. Dit orgel heeft een fraaie klank en de mensuren zijn behoorlijk wijd, het is abslouut geen Neo-barokke klank.

flentrop1951

Ondanks de zeer karakteristieke elementen en kwaliteiten zijn er ook zwakkere punten op te noemen. De kwaliteit van de tongwerkregisters is onder het niveau wat men tegenwoordig als wenselijk ziet. De verdere klankopbouw is kenmerkend voor de genoemde bouwperiode, maar ook deze wordt tegenwoordig anders (meer ‘gebruiksvriendelijk’ en afgestemd op het hedendaags gebruik in de Eredienst) gedaan.

In 1975/76 werd het orgel overgeplaatst naar de nieuwe westwand van de kerk. Er werd door Flentrop een pneumatische druktremulant ingebouwd en de tongwerkregisters werden onder handen genomen. De firma Nijsse voerde in 2007 groot-onderhoudswerk uit. De Spitsgedekt 16 van het pedaal 'werd vervangen door een Bourdon 16. Opnieuw werden de tongwerkregisters aangepakt. Helaas zonder het wenselijk resultaat want de tongwerken bleken nog steeds instabiel.

In 2019 ontving Van den Heuvel-Orgelbouw opdracht voor groot-onderhoud. In juli werd met de werkzaamheden aangevangen. De Regaal 8' werd vervangen door een geheel nieuwe Dulciaan 8' waarbij het groot octaaf in halve bekerlengte is uitgevoerd in verband met de beschikbare hoogte van de rugwerkkast. De Hoofdwerk Trompet 8' werd eveneens grotendeels vernieuwd waarbij de schalbekers na aanpassingen werden hergebruikt. De Pedaal Fagot 16' kreeg nieuwe kelen, tongen en stemkrukken. Om de klankkleur mogelijkheden van het rugwerk te vergroten werd de Scherp vervangen door een Sesquialter. Hierbij werd gebruik gemaakt van pijpwerk uit de Scherp aangevuld met Flentrop-pijpwerk uit voorraad van orgelbouwer Van den Heuvel.

De tremulant balgjes zijn vernieuwd en de klank uitwerking is verbeterd. Verder is herstel van de speeltafel uitgevoerd waarbij versleten toetsbeleg is vervangen, kapotte registerschildjes zijn vernieuwd en versleten viltvoeringen zijn vervangen. De achterwand van het Rugwerk was afgewerkt met dun triplex en zeer kwetsbaar. De afwerking is vernieuwd en is nu 10mm dik. Tevens is de luikindeling aangepast zodat het tongwerk gemakkelijk toegankelijk is voor stemwerkzaamheden. Aansluitend werden de mechanieken nagezien en afgeregeld en de intonatie gecorrigeerd.

Aanvullende informatie

  • Werkzaamheden: Restauratie
  • Locatie: Yerseke
  • Dispositie:
    Hoofdwerk, C-f3
    Prestant 8'
    Holpijp 8'
    Octaaf 4'
    Roerfluit 4'
    Spitsquint 2 2/3'
    Nachthoorn 2'
    Mixtuur V-VI 1 1/3'
    Trompet 8' (1951/2019)
    Rugwerk, C-f3
    Gedekt 8
    Prestant 4'
    Fluit 4'
    Octaaf 2'
    Quint 1 1/3'
    Sesquialter I-II (2019)
    Dulciaan 8' (2019)

    Pedaal, C-d1
    Bourdon 16'
    Octaaf 8'
    Octaaf 4'
    Mixtuur IV 2'
    Fagot 16' (1951/2019)
    Cinck 2'


    Speelhulpen
    Manuaalkoppel
    Pedaalkoppel (Hoofdwerk)
    Tremulant (Hoofdwerk)

    Vulstemsamenstellingen:

    Mixtuur V-VI 1 1/3'
    C c0 c1 c2 c3
    1 1/3 2 2 2/3 4 5 1/3
    1 1 1/3 2 2 2/3 4
    2/3 1 1 1/3 2 2 2/3
    1/2 2/3 1 2 2 2/3
        1 1 1/3 2
            2
    Sesquialter I-II
    C f0
    1 1/3 2 2/3
      1 3/5
    Mixtuur IV 2'
    C A g0
    2 2 2/3 4
    1 1/3 2 2 2/3
    1 1 1/3 2
    2/3 1 1 1/3