Historie
Het orgel van Schiedam dateert uit 1550-1552. In die jaren bouwde Hendrik Niehoff een nieuw orgel in de kerk. De kassen van Hoofdwerk en Rugwerk zijn gemaakt door Adriaan Schalken. De kassen van het pedaal zijn later aangebouwd, waarschijnlijk in 1680. Ook wordt Jacob Cools wel genoemd als maker van deze kassen, in 1712. Het snijwerk is uit 1724, van de hand van Alexander Pluskens. De bazuinblazende engel midden boven het orgel is in 1725 gemaakt door François van Douwe.
In 1775 werd Hinsz gevraagd het orgel in Schiedam te keuren. Het was in 1736-1737 door Garrels verbouwd, maar verkeerde inmiddels in slechte staat. Hinsz adviseerde om een geheel nieuw orgel te laten bouwen. Als bouwer adviseerde hij Johan Godfried Hildebrand uit Hamburg. De kerkvoogdij nam daarop contact met deze bouwer op, maar hij kwam in 1776 te overlijden. Uiteindelijk werd beslist om het orgel niet te vervangen, maar te laten repareren. Pieter Stants uit Gouda begon hiermee, maar het werk werd in 1778 voltooid door Albertus van Gruisen.
Het orgel is in de loop van de tijd meerdere malen verbouwd en aangepast. In 1919 voerde Standaart een enorme verbouwing uit. Hoewel dit niet werd toegegeven, bleek dat er een nieuw pneumatisch instrument achter de oude kassen was geplaatst. Vrijwel al het historische pijpwerk werd verwijderd en is vernietigd. Hieronder bevond zich nog pijpwerk uit 1550. Het rugpositief bleef leeg. In de jaren 1945-1948 is de kas in oorspronkelijke staat gebracht en de oude kleur opnieuw aangebracht. De firma Flentrop wijzigde in 1952 de dispositie door drie stemmen te vervangen. Sinds dat jaar men aan de slag gegaan om een nieuw orgel in de kassen te plaatsen dat aan moest sluiten bij het historische karakter. De werkzaamheden startten in 1971. In 1975 leverde Flentrop een vrijwel geheel nieuw orgel op in de bestaande kassen. Adviseurs bij de bouw waren Willem Hülsmann en Jacques P. Bekkers. Hierin is maar weinig historisch pijpwerk gebruikt. Het binnenwerk van Standaart is gesloopt. Het orgel werd op woensdag 2 april 1975 aan de pers gepresenteerd. Op vrijdag 4 april 1975 is het orgel in gebruik genomen met een bespeling door de beide adviseurs. In 1994 voerde Flentrop revisiewerkzaamheden uit. Op advies van Henk Kooiker is de winddruk verlaagd, werden enkele correcties in de intonatie aangebracht en is de Werckmeister-III-temperatuur vervangen door een evenredig zwevende. Op 29 juli 1994 nam men het orgel weer in gebruik.
Renovatie en uitbereiding
In 2010 is een aantal gerenommeerde orgelbouwers gevraagd offerte uit te brengen voor een grote onderhoudsbeurt en uitbereiding. Na bestudering en vergelijking werd de opdracht tot renovatie en uitbereiding gegund aan J.L. van den Heuvel Orgelbouw bv uit Dordrecht.
In de periode januari-april 2011 voerden we de volgende werkzaamheden uit:
- schoonmaak en herstel van het gehele pijpenbestand
- gedeeltelijke herintonatie
- aanbrengen van nieuwe conducten
- aanbrengen van extra loopplanken
- nazien van speel- en registertraktuur en tremulanten
- stabilisering frontpijpen
- vervaardigen van een zelfstandige windvoorziening voor het pedaal, bestaande uit twee balgen en ventilatoren, gemonteerd onder de windladen van het pedaal
- uitbereiding van het pedaal met een Prestant 16' en Roerquint 12' en tevens een reservering voor een Fagot 32', geplaatst op twee nieuwe laden tegen de muur achter het orgel.
Het pijpwerk van de Prestant 16' is in 1920 vervaardigd door Van der Kleij als Open Subbas 16' voor de Oosterkerk te Schiedam. In 1988 vondt het een plaats in de Magnalia-Dei Kerk te Schiedam. Nu deze kerk zal worden gesloten heeft de Open Subbas (na herintonatie tot Prestant) een plaats gekregen in het Flentrop-orgel van de Grote Kerk. De houten Roerquint 12' werd door ons nieuw vervaardigd. Met het jaarlijkse Koninginnedagconcert door Arjen Leistra, organist van de Grote Kerk, is het orgel officieel weer ingebruikgenomen.
Eind 2011 was het geld ingezameld voor de gereserveerde Fagot 32'. Met het traditionele Koninginnedagconcert 2012 door Arjen Leistra is de Fagot 32' ingebruikgenomen.
Een foto verslag van de werkzaamheden is hier te vinden.