Jeruzalemkerk, Rotterdam (2023)

front vandamDe Jeruzalemkerk in Kralingen werd in 1907 gebouwd als Gereformeerde Kerk. In 1910 plaatste de firma P. van Dam uit Leeuwarden een nieuw orgel in de kerk. Het instrument had een zeer fraai front en een gesloten orgelkas die alleen aan de frontzijde open was. Het was een zeer degelijk gebouwd kerkorgel met een mechanische tractuur en met sleepladen. Op 21 oktober 1910 werd het orgel in gebruik genomen.
In oktober 1910 werd door hen het orgel opgeleverd. Conform de heersende stijl van die tijd had het orgel een romantische klank en werd in de pers omgeschreven als deugdelijk. Vasthoudend aan de gedachte dat mechanische orgels beter functioneren, installeerde de firma Van Dam een mechanisch pijporgel met een klassiek front. Van dit en andere vergelijkbare orgels die de firma in deze jaren bouwt, geldt dat ze een exponent zijn van de traditionele klassieke lijn die de conservatieve familie van Dam uitzette. Hierom worden hun orgels gerekend tot de laatsten uit de ambachtelijke periode van de Nederlandse orgelbouw.

In 1955 werd het ambachtelijk gebouwde Van Dam-orgel (onder advies van de Gereformeerde Organistenvereniging) volledig naar de smaak van die tijd omgebouwd en uitgebreid door de Rotterdamse Electrische Kerk & Concertorgelfabriek Valckx & Van Kouteren & Co. De massief houten orgelkas met de tinnen frontpijpen evenals de windvoorzinging werden gesloopt en zijn verloren gegaan. Gelukkig is een deel van het pijpwerk dat in het orgel stond bewaard gebleven. Het nieuwe modern vormgegeven front kreeg een z.g. ‘open opstelling’ met grote zinken orgelpijpen. De traktuur werd vervangen door een electro-pneumatische traktuur. De originele door Van Dam vervaardigde windladen bleven gelukkig wel in functie, al werd de windlade van het pedaal met drie tonen vergroot. Valckx & Van Kouteren voegde daarnaast diverse nieuwe windladen toe en het orgel kreeg er zo 13 nieuwe stemmen bij. In september 1955 werd het orgel in gebruik genomen, tegelijk met het gerenoveerde en gemoderniseerde interieur van het kerkgebouw.

Restauratie 2023

Uitgangspunt is dat de huidige bouw, vormgeving en klank van het orgel in principe gehandhaafd blijft. Dee technische verbeteringen zorgen ervoor dat het orgel de komende 20 jaar naar behoren tijdens het gebruik zal kunnen functioneren. De Van Dam windladen worden gerestaureerd. De elektro-pneumatisch traktuur wordt vervangen door een volledig nieuwe elektrische traktuur. De speeltafel wordt gereviseerd waarbij de klavieren worden gerestaureerd en de speelhulpen zoals het register crescendo komen te vervallen. Het leer van twee balgen wordt vernieuwd.

Laden

Balgen

Speeltafel

Montage in de kerk

Aanvullende informatie

  • Werkzaamheden: Restauratie
  • Locatie: Rotterdam-Kralingen
  • Dispositie:
    Hoofdwerk (I), C-g3
    Bourdon 16'
    Prestant 8'
    Violon 8' (c0)
    Holpijp 8'
    Octaaf 4'
    Roerfluit 4'
    Quintpreastant 2 2/3'
    Octaaf 2'
    Mixtuur III-IV 1 1/3'
    Cornet IV Disc.
    Trompet 8'
    Tremulant
    Positief (II), C-g3
    Salicionaal 8'
    Roerfluit 8'
    Quintadeen 8' (c0)
    Prestant 4'
    Fluit Harmoniek 4'
    Flageolet 2'
    Quintfluit 1 1/3'
    Sesquialter II (c0)
    Scherp III 1'
    Echo Trompet 8'
    Tremulant

    Pedaal, C-f1
    Resultantbas 32' (unit)
    Prestant 16'
    Subbas 16'
    Gedektbas 16' (B16 Hw)
    Octaafbas 8' (unit)
    Fluitbas 8'
    Gedekt 8' (B16 Hw)
    Koraalbas 4'
    Ruispijp II 2 2/3'
    Basson 16'
    Trombone 8'

    Koppels
    P + I
    P + II
    I + II